آرماتور چیست؟

وقتی روی میلگرد تغییراتی ایجاد می‌کنند تا برای استفاده در بتن آماده شود، به آن ارماتور می‌گویند. استفاده از آرماتورها در سازه‌ها، ساخت‌وساز و عمران به‌خصوص در ساختمان‌های بتنی، پل‌ها، تونل‌ها و سد‌ها، برای افزایش مقاومت و استحکام سازه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

تعریف آرماتوربندی

آرماتور بندی ساختمان به زبان ساده به فرآیند برش، خم کردن، بستن، چینش و اتصال آرماتورها پیش از قالب بندی و بتن ریزی می‌گویند. آرماتورها برای ایجاد شکل، اندازه و الگوی مناسب به منظور به حداکثر رساندن اتصال با بتن و بهینه‌سازی عملکرد آن به کار می‌روند. از آرماتور در قسمت‌های مختلف سازه مانند فونداسیون، تیرها، ستون‌ها و دیوارهای برشی استفاده می‌شود.

در ساختمان سازی، آرماتورها به‌صورت میلگردهای عمودی و افقی قرار می‌گیرند و اغلب از میلگرد آجدار استفاده می‌شود، چرا که درگیری با بتن را بیشتر کرده و استحکام بیشتری ارائه می‌دهد.

آرماتور بندی در دو حالت کلی صورت می‌گیرد؛ آرماتور بندی اصلی یا اولیه و آرماتور بندی ثانویه. در واقع پس از بستن آرماتورهای اصلی، بنابر نیاز، ممکن است از آرماتورهای تقویتی یا حرارتی به منظور ایجاد استحکام بیشتر سازه استفاده شود.

صفر تا صد مراحل آرماتور بندی

فرایند آرماتور بندی عموماً شامل مراحل زیر است:

تعیین نوع و اندازه میلگردها

در ابتدا مهندس طراح، سایز میلگردها و تعداد آن‌ها را در تمامی قسمت‌های مورد نیاز در ساختمان مشخص می‌کند که همگی در نقشه قابل مشاهده‌اند.

تهیه میلگردها

مجری پروژه با توجه به نقشه سازه، نوع و اندازه میلگردها را برای اجرای هر بخش از ساختمان مشخص می‌کند تا بداند چه مقدار میلگرد برای آرماتور بندی در قسمت‌های مختلف ساختمان نیاز است؛ سپس اقدام به تهیه آن‌ها می‌کند.‌ آرماتورها معمولاً از فولاد با خواص مشخص و باکیفیت بالا ساخته می‌شوند و اندازه‌های متنوعی دارند که برای اطلاع از آن‌ها می‌توانید به مطلب انواع سایز میلگرد مراجعه کنید.

چیدن آرماتورها

در این مرحله آرماتورها با سایز و فواصل مشخص که در نقشه تعیین شده است، در محل خود قرار می‌گیرند.

بستن آرماتورها

در مرحله بعد برای اطمینان از اینکه آرماتورها در جای خود محکم شوند، لازم است آن‌ها را به یکدیگر ببندیم که این کار غالبا با استفاده از سیم آرماتور بندی صورت می‌گیرد. روش دیگر جوش دادن انتهای دو آرماتور است که طبیعتا اتصال بهتری را رقم می‌زند. خاموت‌گذاری نیز بخش دیگری از عملیات بستن آرماتورها محسوب می‌شود. قیمت خاموت در برآورد هزینه آرماتور بندی اهمیت دارد.

آرماتوربندی باید به گونه‌ای انجام شود که پس از اتمام کار و قبل از بتن ریزی، اگر روی آن بایستیم، مقاوم باشد. پس از انجام آرماتور بندی، مراحل قالب بندی و بتن ریزی انجام می‌شود. برای آشنایی با انواع قالب بندی بتن مقاله ما را در این باره بخوانید.

در مجموع، کار آرماتور بندی یک فرآیند مهم در ساخت‌وساز است که به تجربه، دقت و دانش فنی نیاز دارد و برای این منظور می‌بایست از تخصص آرماتوربند های ماهر بهره گرفت. انجام صحیح عملیات می‌تواند به استحکام و پایداری سازه کمک کند تا از عمر مفید و ایمنی سازه اطمینان حاصل شود؛ بنابراین در هر پروژه ساخت‌وساز، رعایت استانداردها و مقررات مربوط به آرماتور بندی بسیار حائز اهمیت است.

خصوصیات لازم آرماتورها در آرماتور بندی ساختمان

آرماتورها باید مقاومت کافی در برابر کشش داشته باشند تا بارهای کششی را که در سازه‌ها ایجاد می‌شود، تحمل کرده و از شکستگی ساختمان جلوگیری کنند.
آرماتورها می‌بایست از انعطاف‌پذیری کافی برخوردار بوده تا بتوانند به تغییرات ابعاد و شکل سازه در طول زمان پاسخ دهند و تغییرات حرارتی و لرزه‌ای را جذب کنند. گاهی از سیم آرماتور بندی یا مفتول در کنار میلگرد استفاده می‌کنند تا سازه در برابر کشش مقاوم‌تر شود. برای اطلاع از تفاوت میلگرد و مفتول مقاله ما را در این باره بخوانید.

نکات مهم آرماتور بندی

به‌طورکلی، آرماتورها در طراحی و ساخت سازه‌ها، بسیار مهم بوده و باعث افزایش مقاومت و استحکام سازه‌ها در برابر بارها و نیروها می‌شوند. استفاده صحیح از آرماتورها و رعایت نکات فنی و استانداردهای مربوطه، بهبود عملکرد و طول عمر سازه‌ها را تضمین می‌کند. البته اینکه آرماتوربندی برای چه سازه‌ای انجام می‌شود، به لحاظ اجرایی اهمیت دارد. به طور مثال آرماتوربندی استخر با آرماتوربندی سازه‌های بزرگ متفاوت است.

برش و خمکاری آرماتورها در آرماتور بندی

آرماتور در پروژه‌های کوچک به کمک اهرم‌های دستی خم می‌شود و در پروژه‌های بزرگ‌تر برای این منظور از دستگاه‌های خم‌کن استفاده می‌کنند. خمکاری میلگرد و همچنین برشکاری آن جهت آرماتوربندی، باید طبق اصول مشخصی انجام شود.

برشکاری در دو نوع و به کمک قیچی مخصوص و سنگ فرز صورت می‌پذیرد. آرماتور در قطرهای معمول به‌راحتی با قیچی بریده می‌شود و برای برش میلگردهای قطور از سنگ فرز کمک می‌گیرند. همچنین در خمکاری آرماتور جهت ایجاد هندسه مناسب آرماتور بندی از اهرم دستی و دستگاه خم زن استفاده می‌شود.

نکته قابل ذکر اینکه این فرآیندها می‌بایست روی میلگرد در دمای معمولی صورت گیرند و اعمال هوابرش جهت برش طبق مقررات ممنوع است. همچنین برشکاری و خم کردن میلگرد جهت آرماتوربندی نباید در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد انجام شود.

لازم به ذکر است آیرومارت ارائه‌دهنده خدمات خمکاری و برشکاری با ابعاد و شرایط موردنظر شما با بالاترین کیفیت است. به علاوه، برای محاسبه میلگرد فونداسیون و انجام مشاوره در این خصوص می‌توانید با کارشناسان آیرومارت تماس بگیرید.

اتصال آرماتورها در آرماتوربندی

بسیاری از اوقات حین آرماتوربندی، به دلیل محدودیت طول میلگرد آجدار، نیاز به اتصال آن‌ها به یکدیگر ایجاد می‌شود. اتصال میلگرد به روش‌های مختلفی قابل انجام است که عبارتند از اورلب، مکانیکی، فورج و تکیه‌گاهی.

اورلب معمول‌ترین روش جهت رفع نیاز اتصال در آرماتوربندی است. در این روش دو میلگرد به اندازه مشخصی روی یکدیگر قرار می‌گیرند و به کمک سیم آرماتوربندی به یکدیگر متصل می‌شوند. طبق مقررات ملی ساختمان، طول اورلب دو میلگرد باید ۵۵ برابر قطر آن باشد. روش‌های مختلفی برای گره زدن سیم آرماتور حین آرماتور بندی وجود دارد که این موضوع باید طبق استاندارد آرماتور بندی صورت گیرد.

در روش مکانیکی میلگردها رزوه‌زنی شده و برای اتصال آن‌ها از کوپلر یا جفت‌کننده استفاده می‌شود. در روش فورج به کمک حرارت بالا دو میلگرد به یکدیگر جوش می‌خورند که این شیوه در آرماتور بندی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش تکیه‌گاهی نیز به کمک بست صورت می‌پذیرد که در آن آرماتورها را با پیچ و مهره به هم متصل می‌کنند.

در برخی موارد این اتصال با جوشکاری نیز انجام می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع روش های وصله میلگرد به لینک مشخص شده مراجعه کنید.

کاور یا پوشش مناسب

آرماتورهای بیرونی در شبکه آرماتور بندی، پس از بتن ریزی باید به میزان مشخصی با بتن پوشیده شده باشند که به آن کاور یا پوشش آرماتور می‌گویند. این میزان که در شرایط مختلف معمولا بین ۳ تا ۹ سانتی‌متر است، در زمان آرماتوربندی و قالب بندی لحاظ می‌شود. پوشش روی آرماتورها به منظور جلوگیری از تاثیر رطوبت و شرایط جوی روی آن‌هاست صورت می‌گیرد.

به دلیل حجیم بودن اکسید آهن در مقایسه با خود آهن یک انبساط حجمی در فضای درون بتن آرمه رخ می‌دهد. این انبساط باعث ایجاد ترک شده که در این حالت، رطوبت و هوای بیشتری به سطح میلگرد می‌رسد و خوردگی تشدید می‌شود.

در این حالت بتن آرمه به تدریج آسیب جدی دیده و مقاومت آن به شدت کاهش می‌یابد. به همین دلایل در برخی موارد و شرایط جوی حساس، از میلگرد پوشش‌دار استفاده می‌کنند. از جمله انواع میلگرد مقاوم نسبت به خوردگی می‌توان به میلگرد گالوانیزه اشاره کرد.

خدمات آرماتوربندی آسیا در کاشان و آران وبیدگل

شرکت داربست آسیا در کاشان و آران وبیدگل با ارائه خدمات متنوع در زمینه داربست فلزی و کفراژبندی و آرماتوربندی، به یکی از انتخاب‌های معتبر در این منطقه تبدیل شده است.